Σε ένα θέμα που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, εστιάζει σε αυτή τη συνέντευξη το ontherecord.gr που έχει την χαρά και την τιμή να φιλοξενεί τον πρόεδρο της ΜΚΟ «Αρωγή».
Πρόκειται για τον Fatos Malaj που διαθέτει πλούσια εμπειρία σχετικά με τη μεταναστευτική πολιτική και παραχωρεί μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη γύρω από το μεταναστευτικό. Μιλά για την επίπονη διαδικασία ταυτοποίησης, την αντιμετώπιση της ελληνικής κοινωνίας, την δράση της «Αρωγής» σε Ελλάδα και εξωτερικό, ενώ «ανοίγει» τα χαρτιά του και μας παραθέτει σπουδαία νούμερα για τους μετανάστες που ζουν στη χώρα…
Συνέντευξη στον Θανάση Μπίκα
Τι ήταν αυτό που σας παρακίνεισαι να δημιουργήσεται την «Αρωγή»;
«Καταρχάς η Αρωγή έχει συμπληρώσει αισίως 4 χρόνια ζωής. Σαν οργάνωση υφίσταται περίπου 11-12 χρόνια, παλιά ως «Στέκι των Αλβανών» και πλέον με την επίσημη ονομασία «Αρωγή». Επιλέξαμε αυτή τη λέξη, δίοτι προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά, θέλοντας εκφράσουμε τη βοήθειά μας στους μετανάστες. Η «Αρωγή» γεννήθηκε για να βοηθήσει την δεύτερη γενιά, τα παιδιά των μεταναστών, καθώς και για να υπερασπιστεί τα δικαιώματά τους. Αυτή είναι η ιδεά της οργάνωσης, δηλαδή, η ένταξη των μεταναστών στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Εσείς πότε ήρθατε από την Αλβανία στην Ελλάδα και πόσο εύκολη ήταν η προσαρμογή σας στη γείτονα χώρα;
«Ήρθα στην Ελλάδα πριν 20 χρόνια. Γενικά, οι μετανάστες που έχουν έρθει από βαλκανικές χώρες δεν είχαν δυσκολία στη προσαρμογή τους. Έχουμε κοινή κουλτούρα, ίδια έθιμα, ακόμη και η κουζίνα είναι ίδια. Τα περισσότερα προβλήματα ένταξης στην ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζουν άτομα από χώρες της Ασίας. Είναι βαθύτατο θέμα πολιτισμού και θρησκείας.
Σε σχέση με πριν από είκοσι χρόνια, σήμερα είναι η πιο εύκολη η ένταξη ενός μετανάστη στην Ελλάδα;
«Ναι, είναι πιο εύκολη, διότι πλέον ευνοεί και ο νόμος. Μέχρι το 1998 δεν υπήρχε καν νόμος για την μεταναστευτική πολιτική και για την άδεια παραμονής. Γενικά, η Ελλάδα δεν είχε σχέδιο αποδοχής μεταναστών διότι δεν περίμενε τέτοιο κύμα. Το 2005 ο νόμος Παυλόπουλου προέβλεπε την άδεια παραμονής και την άδεια εργασίας. Ακολούθησε το 2005 ένας ισχυρός νόμος για τα εργασιακά δικαιώματα, το 2010 ο σημαντικός νόμος Ραγκούση και δυο νόμοι που δίνουν πολλά δικαιώματα στην δεύτερη γενιά μεταναστών. Δηλαδή, πλέον, στην Ελλάδα έχουν γίνει πάρα πολύ σημαντικά βήματα για την ένταξη του μετανάστη. Βέβαια, υπάρχει μεγάλος δρόμος ακόμη».
Πότε ξεκινήσατε τις πρώτες παρεμβάσεις στο ελληνικό κοινοβούλιο;
«Από την επίσημη ίδρυσή μας, πριν 4 χρόνια, έχουμε πάρει μέρος σε πολλές διαβουλεύσεις για νέους νόμους πάνω στην μεταναστευτική πολιική. Επίσης, έχουμε στείλει έγγραφα για διάφορα προβλήματα με νόμους για τα δικαιώματα των μεταναστών».
Πείτε μας για την εμπειρία σας από την επίσκεψη στο Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες…
«Είχαμε προγραμματίσει την συνάντηση στις Βρυξέλλες πριν μήνες, αλλά τελικά όταν πήγαμε πέσαμε στο τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι και ήταν δύσκολο να βρούμε τους Ευρωβουλευτές που κλείσαμε τα ραντεβού. Όμως, συναντηθήκαμε με στελέχη της Κομισιόν όπου ζητήσαμε να «τρέξουμε τη διαδικασία της νέας «μπλε» άδειας σε έναν μετανάστη στην Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δώσει οδηγίες, αλλά αυτή τη στιγμή, στη χώρα μας δεν γίνονται. Αυτό ζητήσαμε κι εμείς».
Με την βεβαίωση που παραχωρεί η Ελλάδα στους μετανάστες υπάρχουν προβλήματα;
«Κοιτάξτε, στην Ελλάδα όταν ένας μετανάστης καταθέσει τα χαρτιά του κατευθείαν παίρνει την βεβαίωση και περιμένει σε ένα χρόνο για να βγει η άδεια παραμονής του. Αυτό το γεγονός είναι παράνομο στην Ευρώπη και επικίνδυνο για την ασφάλεια των πολιτών. Η βεβαίωση δεν ελέγχει το ιστορικό του μετανάστη και ο ίδιος μπορεί με αυτή να ζει και να μετακινείται ανενόχλητα στη χώρα μας. Το ευχάριστο είναι ότι, πλέον, η άδεια βγαίνει σε 2-3 μήνες».
Το προσφυγικό, που βρίσκεται στην επικαιρότητα, πόσο έχει επηρεάσει τους μετανάστες;
«Πρόσφατα στείλαμε μια επιστολή διαμαρτυρίας στον Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής γιατί παρατηρούμε έχουν ρίξει όλο το βάρος στους πρόσφυγες. Έχουν αφήσει στην άκρη τα μεταναστευτικά θέματα που απασχολούν το 10% των Ελλήνων. Πρέπει να καταλάβουμε ότι το προσφυγικό δεν είναι ελληνικό πρόβλημα, αλλά ευρωπαϊκό. Λόγω του προσφυγικού, το Υπουργείο καθυστερεί αρκετά σε κάποια θέματα των μεταναστών».
Τι άποψη έχετε για τις γενιές μεταναστών και πως αφομοιώνεται η καθεμιά στην ελληνική κοινωνία;
«Πιστεύω ότι η πρώτη γενιά μεταναστών δουλεύει σκληρά και προσπαθεί ακόμη και σήμερα να δείξει το καλό πρόσωπο, έτσι ώστε να επιτευχθεί ομαλή ενσωμάτωση στην κοινωνία. Η δεύτερη γενιά αναγνωρίζει τους κόπους της πρώτης και εντάσσεται στην κοινωνία με υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Όμως, η τρίτη γενιά είναι η πιο επικίνδυνη, διότι προσπαθεί να βρει τις ρίζες της και δημιουργεί ταυτόχρονα ένα μίσος προς την κοινωνία του».
Επειδή έχετε μεγάλη εμπειρία σε πολιτικά γραφεία και έχετε δουλέψει πάνω στην ελληνική μεταναστευτική πολιτική. Θεωρείτε ότι οι Έλληνες πολιτικοί είναι ευαισθητοποιημένοι πάνω σε αυτό το κρίσιμο θέμα;
«Υπάρχει θέληση, αλλά όχι πάντοτε πολιτική βούληση. Φοβούνται να ρισκάρουν».
Μπορούμε να έχουμε έναν αριθμό περί των μεταναστών στην Ελλάδα;
«Αυτή τη στιγμή, με άδεια παραμονής ζουν νόμιμοι 640.000 μετανάστες στην Ελλάδα. Επίσης, υπάρχουν περίπου 2.000 πρόσφυγες που έχουν πάρει πολιτικό άσυλο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 65-70% των μεταναστών πρόκειται για ανθρώπους που ήρθαν από την Αλβανία».
Έχουμε εικόνα για το νούμερο των παράνομων μεταναστών;
«Πριν ξεκινήσει το προσφυγικό «κύμα» είχαμε γύρω στις 300.000 χιλιάδες παράνομους μετανάστες.
Υπάρχουν σκέψεις των μεταναστών να επαναπατριστούν και πόσο τους έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση στην Ελλάδα;
«Η κρίση στην Ελλάδα έχει επηρεάσει πάρα πολύ την Αλβανία. Η μετανάστευση προς την Ελλάδα αποτελούσε σπουδαία οικονομική βοήθεια. Πλέον, έχουν φύγει από την Ελλάδα περίπου 60.000 Αλβανοί, εκ των οποίων οι 20.000 επέστρεψαν στην Αλβανία, ενώ οι υπόλοιποι προσπάθησαν σε μια άλλη χώρα».
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το απότερο μέλλον;
«Αυτό που θα επιδιώξουμε άμεσα ως «Αρωγή» είναι να συμμετέχουμε με στελέχη σε κέντρα για την διαπίστευση διαμεσολάβησης. Αυτό το συζητάμε με το Υπουργείο. Δεύτερον, σκεφτόμαστε να πραγματοποιήσουμε σύντομα ακόμη μια συνάντηση στη Βουλή με θέμα τη μεταναστευτική πολιτική».
Τι ήταν αυτό που σας παρακίνεισαι να δημιουργήσεται την «Αρωγή»;
«Καταρχάς η Αρωγή έχει συμπληρώσει αισίως 4 χρόνια ζωής. Σαν οργάνωση υφίσταται περίπου 11-12 χρόνια, παλιά ως «Στέκι των Αλβανών» και πλέον με την επίσημη ονομασία «Αρωγή». Επιλέξαμε αυτή τη λέξη, δίοτι προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά, θέλοντας εκφράσουμε τη βοήθειά μας στους μετανάστες. Η «Αρωγή» γεννήθηκε για να βοηθήσει την δεύτερη γενιά, τα παιδιά των μεταναστών, καθώς και για να υπερασπιστεί τα δικαιώματά τους. Αυτή είναι η ιδεά της οργάνωσης, δηλαδή, η ένταξη των μεταναστών στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Εσείς πότε ήρθατε από την Αλβανία στην Ελλάδα και πόσο εύκολη ήταν η προσαρμογή σας στη γείτονα χώρα;
«Ήρθα στην Ελλάδα πριν 20 χρόνια. Γενικά, οι μετανάστες που έχουν έρθει από βαλκανικές χώρες δεν είχαν δυσκολία στη προσαρμογή τους. Έχουμε κοινή κουλτούρα, ίδια έθιμα, ακόμη και η κουζίνα είναι ίδια. Τα περισσότερα προβλήματα ένταξης στην ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζουν χώρες από Ασία. Είναι βαθύτατο θέμα πολιτισμού και θρησκείας.
Σε σχέση με πριν από είκοσι χρόνια, σήμερα είναι η πιο εύκολη η ένταξη ενός μετανάστη στην Ελλάδα;
«Ναι, είναι πιο εύκολη, διότι πλέον ευνοεί και ο νόμος. Μέχρι το 1998 δεν υπήρχε καν νόμος για την μεταναστευτική πολιτική και για την άδεια παραμονής. Γενικά, η Ελλάδα δεν είχε σχέδιο αποδοχής μεταναστών διότι δεν περίμενε τέτοιο κύμα. Το 1998 ο νόμος Παυλόπουλου προέβλεπε την άδεια παραμονής και την άδεια εργασίας. Ακολούθησε το 2005 ένας ισχυρός νόμος για τα εργασιακά δικαιώματα, το 2010 ο σημαντικός νόμος Ραγκούση και δυο νόμοι που δίνουν πολλά δικαιώματα στην δεύτερη γενιά μεταναστών. Δηλαδή, πλέον, στην Ελλάδα έχουν γίνει πάρα πολύ σημαντικά βήματα για την ένταξη του μετανάστη. Βέβαια, υπάρχει μεγάλος δρόμος ακόμη».
Πότε ξεκινήσατε τις πρώτες παρεμβάσεις στο ελληνικό κοινοβούλιο;
«Από την επίσημη ίδρυσή μας, πριν 4 χρόνια, έχουμε πάρει μέρος σε πολλές διαβουλεύσεις για νέους νόμους πάνω στην μεταναστευτική πολιική. Επίσης, έχουμε στείλει έγγραφα για διάφορα προβλήματα με νόμους για τα δικαιώματα των μεταναστών».
Πείτε μας για την εμπειρία σας από την επίσκεψη στο Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες…
«Είχαμε προγραμματίσει την συνάντηση στις Βρυξέλλες πριν μήνες, αλλά τελικά όταν πήγαμε πέσαμε στο τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι και ήταν δύσκολο να βρούμε τους Ευρωβουλευτές που κλείσαμε τα ραντεβού. Όμως, συναντηθήκαμε με στελέχη της Κομισιόν όπου ζητήσαμε να «τρέξουμε τη διαδικασία της νέας «μπλε» άδειας σε έναν μετανάστη στην Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δώσει οδηγίες, αλλά αυτή τη στιγμή, στη χώρα μας δεν γίνονται. Αυτό ζητήσαμε κι εμείς».
Με την βεβαίωση που παραχωρεί η Ελλάδα στους μετανάστες υπάρχουν προβλήματα;
«Κοιτάξτε, στην Ελλάδα όταν ένας μετανάστης καταθέσει τα χαρτιά του κατευθείαν παίρνει την βεβαίωση και περιμένει σε ένα χρόνο για να βγει η άδεια παραμονής του. Αυτό το γεγονός είναι παράνομο στην Ευρώπη και επικίνδυνο για την ασφάλεια των πολιτών. Η βεβαίωση δεν ελέγχει το ιστορικό του μετανάστη και ο ίδιος μπορεί με αυτή να ζει και να μετακινείται ανενόχλητα στη χώρα μας. Το ευχάριστο είναι ότι, πλέον, η άδεια βγαίνει σε 2-3 μήνες».
Το προσφυγικό, που βρίσκεται στην επικαιρότητα, πόσο έχει επηρεάσει τους μετανάστες που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα;
«Πρόσφατα στείλαμε μια επιστολή διαμαρτυρίας στον Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής γιατί παρατηρούμε έχουν ρίξει όλο το βάρος στους πρόσφυγες. Έχουν αφήσει στην άκρη το θέμα των ήδη εγκατεστημένων στην Ελλάδα μεταναστών. Πρέπει να καταλάβουμε ότι το προσφυγικό δεν είναι ελληνικό πρόβλημα, αλλά ευρωπαϊκό. Λόγω του προσφυγικού, το Υπουργείο καθυστερεί αρκετά να ανταποκριθεί σε ήδη υπάρχοντα».
Επειδή έχετε μεγάλη εμπειρία σε πολιτικά γραφεία και έχετε δουλέψει πάνω στην ελληνική μεταναστευτική πολιτική. Θεωρείτε ότι οι Έλληνες πολιτικοί είναι ευαισθητοποιημένοι πάνω σε αυτό το κρίσιμο θέμα;
«Υπήρχε θέληση, αλλά δεν υπήρχε πολιτική βούληση. Φοβούνταν να ρισκάρουν».
Μπορούμε να έχουμε έναν αριθμό περί των μεταναστών στην Ελλάδα;
«Αυτή τη στιγμή, με άδεια παραμονής ζουν νόμιμοι 640.000 μετανάστες στην Ελλάδα. Επίσης, υπάρχουν περίπου 2.000 πρόσφυγες που έχουν πάρει πολιτικό άσυλο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 65-70% των μεταναστών πρόκειται για ανθρώπους που ήρθαν από την Αλβανία».
Έχουμε εικόνα για το νούμερο των μεταναστών που δεν έχουν νομιμοποιητικά έγγραφα;
«Πριν ξεκινήσει το προσφυγικό «κύμα» είχαμε γύρω στις 300.000 χιλιάδες μη νόμιμους μετανάστες».
Υπάρχουν σκέψεις των μεταναστών να επαναπατριστούν και πόσο τους έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση στην Ελλάδα;
«Η κρίση στην Ελλάδα έχει επηρεάσει πάρα πολύ την Αλβανία. Η μετανάστευση προς την Ελλάδα αποτελούσε σπουδαία οικονομική βοήθεια. Πλέον, έχουν φύγει από την Ελλάδα περίπου 60.000 Αλβανοί, εκ των οποίων οι 20.000 επέστρεψαν στην Αλβανία, ενώ οι υπόλοιποι προσπάθησαν σε μια άλλη χώρα».
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το άμεσο μέλλον;
«Αυτό που θα επιδιώξουμε άμεσα ως «Αρωγή» είναι να συμμετέχουμε με στελέχη σε κέντρα για την διαπίστευση διαμεσολάβησης. Αυτό το συζητάμε με το Υπουργείο. Δεύτερον, σκεφτόμαστε να πραγματοποιήσουμε σύντομα ακόμη μια συνάντηση στη Βουλή με θέμα τη μεταναστευτική πολιτική».