Θρυαλλίδα εξελίξεων θεωρείται το νομοσχέδιο Κατρούγκαλου για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση που επανέρχεται με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο λόγω της επιστροφής της τρόικας.
Κυβερνητικά στελέχη δεν κρύβουν την αγωνία και τον προβληματισμό τους και εξηγούν ότι απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί, προκειμένου να μην μπουν οριστικοί τίτλοι τέλους στις σχέσεις ΣΥΡΙΖΑ- κοινωνίας.
Το Μέγαρο Μαξίμου επιθυμεί οι ανατροπές να μην είναι τόσο επώδυνες για τους δημοσίους υπαλλήλους, που χαρακτηρίζονται ως η πιο μεγάλη δεξαμενή της εκλογικής της βάσης.
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε, ότι οι πολιτικές εξελίξεις είναι πιθανό να οδηγήσουν ακόμη και σε εκλογές, γεγονός που υποχρεώνει τον Αλέξη Τσίπρα να ισορροπήσει σε τεντωμένο σχοινί.
Το μήνυμα που εκπέμπουν οι στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού είναι «εξαντλητικός διάλογος», για να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ συμμάχους και να μη βρεθεί σε απομόνωση εάν στηθούν κάλπες.
Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο, καθώς οι δανειστές ασκούν ασφυκτικές πιέσεις για μικρότερο κράτος και δραστικές περικοπές σε όλα τα επίπεδα, απειλώντας ακόμη και με χρεοκοπία.
Τα τελευταία δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου, σύμφωνα με τα οποία, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της μέσα στο Μάρτιο, επιβεβαιώνουν ότι η χώρα κινείται στην κόψη του ξυραφιού.
Το ερώτημα που τίθεται, είναι εάν ο πρωθυπουργός θα καταφέρει να βρει τη συνταγή, ώστε και τους δανειστές να ικανοποιήσει και στήριξη των δημοσίων υπαλλήλων να συνεχίσει να απολαμβάνει.
Η εξίσωση είναι δύσκολο να βγει, αλλά ο Αλέξης Τσίπρας ελπίζει ότι θα καταφέρει να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα, προκειμένου η κυβέρνηση να μην αποτελέσει παρένθεση και να κλείσει την τετραετία.
Ο Γιώργος Κατρούγκαλος έχει ήδη λάβει πράσινο φώς από το Μαξίμου να προχωρήσει και βρίσκεται σε συνεχείς διαβουλεύσεις, για να λειάνει τις αντιδράσεις που υπάρχουν στο χώρο των δημοσίων υπαλλήλων.
Στελέχη του υπουργείου Εργασίας αναγνωρίζουν ότι μεγάλο πρόβλημα αφορά κυρίως στο νέο κούρεμα του εφάπαξ, αισιοδοξούν όμως ότι στο τέλος θα επικρατήσουν οι πιο ψύχραιμες φωνές.
Επενδύουν μάλιστα στη λογική ότι «ένα μικρότερο ποσό είναι καλύτερο από το τίποτα», από τη στιγμή που άπαντες αντιλαμβάνοντα ότι πρέπει να γίνουν θυσίες για να μην μπει η χώρα σε περιπέτειες.
Οι μεγάλοι χαμένοι
Το γεγονός πάντως ότι συνολικά 63.000 εφάπαξ είναι σε εκκρεμότητα, εξηγεί και γιατί απαιτούνται προσεκτικοί χειρισμοί και γιατί δεν έχουν ληφθεί ακόμη οι τελικές αποφάσεις.
Σε κάθε περίπτωση, οι μεγάλοι χαμένοι του συστήματος, είναι αυτοί που αποχώρησαν μετά την 1η Σεπτεμβρίου του 2013 και οι οποίοι βρίσκονται παγιδευμένοι και δεν γνωρίζουν πότε και εάν θα πάρουν εφάπαξ.
Επικρατέστερο σενάριο
Στο υπουργείο Εργασίας έχουν επεξεργαστεί αρκετά σενάρια ως προς το συνολικό ποσό που θα δοθεί για τα εφάπαξ, αλλά τα πάντα θα κριθούν στις επαφές που θα γίνουν με τους εκπροσώπους των δανειστών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του ontherecord.gr, το επικρατέστερο σενάριο (πίνακας 1) προβλέπει ότι:
– για τα έτη ασφάλισης, έως το 2013, ο υπολογισμός θα γίνεται με τις ισχύουσες περικοπές,
-για τα έτη από το 2014 και μετά, με έντοκη απόδοση εισφορών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όσοι αποχώρησαν από το 2014 και μετά, θα πάρουν ένα ποσό εφάπαξ για τα χρόνια ασφάλισης μέχρι το 2013 με τις μειώσεις που έχουν ήδη εφαρμοστεί που είναι ως και 38% στο Δημόσιο.
Αναφορικά με το χρόνο ασφάλισης που έχουν από το 2014 και μετά θα πάρουν στην ουσία την έντοκη επιστροφή των εισφορών τους. Με βάση αυτό το δεδομένο, όσο πιο αργά βγαίνουν οι υπάλληλοι στη σύνταξη 2017, 2018, 2019) τόσο μεγαλύτερη θα είναι η περικοπή στο τμήμα του εφάπαξ που αντιστοιχεί στα έτη από το 2014 έως τη συνταξιοδότηση.
Εναλλακτικά σενάρια
Με δεδομένο ότι στο υπουργείο Εργασίας ξέρουν ότι όλα κρίνονται στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, έχουν επεξεργαστεί άλλα δύο σενάρια, (πίνακες 2, 3) που η υλοποίησή τους, εξαρτάται από αναλογικές μελέτες.
Το ένα από αυτά, αναφέρεται σε έντοκη απόδοση των εισφορών για όλα τα έτη του εργασιακού βίου, το οποίο στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης δεν αποκλείουν να υλοποιηθεί.
Το άλλο σενάριο που χαρακτηρίζεται «σκληρό», προβλέπει ότι έως το 2013, ο υπολογισμός θα γίνεται με νέα ποσοστά αναπλήρωσης και από το 2014 και μετά, με έντοκη απόδοση εισφορών.
Παραδείγματα
Τα δύο παραδείγματα, με βάση τους πίνακες (4,5), καθιστούν σαφές ότι το «κούρεμα» στο εφάπαξ μπορεί να φτάσει ακόμη και στο 30% και το ερώτημα είναι εάν η κυβέρνηση μπορεί να το λανσάρει ως επιτυχία.
Ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν υπάλληλο με 25ετή προϋπηρεσία που είναι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Η αποχώρησή του έως τις 31/8/2013 έδινε ένα εφάπαξ 25.180. Εάν αποχωρήσει στις 1/9/2013, τότε μιλάμε για ένα ποσό της τάξης των 17.650 ευρώ, μειωμένο δηλαδή κατά 30%.
Το δεύτερο παράδειγμα αφορά δημόσιο υπάλληλο 35τους προϋπηρεσίας που επίσης διαθέτει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εάν η αποχώρησή του ήταν στις 31/8/2013 θα έπαιρνε 39.900 ευρώ, αλλά εάν φύγει την 1η Σεπτεμβρίου του 2013, το ποσό πέφτει στα 27.930 ευρώ και μιλάμε για ένα «κούρεμα» που είναι και πάλι της τάξης του 30%.
Υψηλές συντάξεις
Κυβερνητικά στελέχη μπορεί να διαμηνύουν ότι δεν τίθεται θέμα για νέες μειώσεις στις συντάξεις, αλλά ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα τι θα γίνει με τα «ρετιρέ».
Πρόκειται για συνταξιούχους οι οποίοι πρόλαβαν τις «παχιές αγελάδες» και καταβάλλονται υψηλές εισφορές κατάφεραν να εξασφαλίσουν τις καλύτερες δυνατές αποδοχές για τα γεράματά τους.
Αν και τίποτα ακόμη δεν έχει «κλειδώσει», τα πρώτα δείγμα γραφής από το υπουργείο Εργασίας έχουν ήδη αρχίσει να φαίνονται, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για ρεαλιστικό «κούρεμα» στις υψηλές συντάξεις.
Ειδικότερα, το σενάριο που εξετάζεται αναφέρει «τσεκούρωμα»:
-στις συντάξεις άνω των 1.500 ευρώ,
-πλαφόν ανώτατης σύνταξης στα 3.088 ευρώ και
-πλαφόν για μια σύνταξη στα 2.473 ευρώ
Με δεδομένο ότι σήμερα το πλαφόν είναι 3.680 ευρώ, αυτό σημαίνει ότι η μείωση θα φτάσει περίπου τα 600 ευρώ μηνιαίως.
Στο παρασκήνιο, λέγεται ότι οι αναφορές του Βασίλη Λεβέντης για αυτή την κατηγορία συνταξιούχων φέρνουν σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση, η οποία θα υποχρεωθεί να τις «τσεκουρώσει»
Ο πρόεδρο της Ένωσης Κεντρώων ουκ ολίγες φορές έχει υποστηρίξει ότι καμία σύνταξη δεν πρέπει να ξεπερνά τα 1.500 ευρώ, με το επιχείρημα ότι απαιτείται ευαισθησία προς τους χαμηλοσυνταξιούχους.
Μπορεί βέβαια να ξεχνά ότι κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου, δεν κατέβαλαν όλοι τις ίδιες εισφορές, αλλά η αλήθεια είναι ότι τα μνημόνια έφεραν τεράστιες ανατροπές, που αλλάζουν τις προτεραιότητες.
Μέρισμα
Το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων του Δημοσίου μπορεί να κατέβαλε μετά κόπων και βασάνων το μέρισμα σε 280.000 συνταξιούχους του δημοσίου, αλλά είναι σαφές ότι όλα είναι στον αέρα.
Το Ταμείο βρίσκεται στο κόκκινο και ο τροποποιημένος ισολογισμός του που εγκρίθηκε από τον Γιώργο Κατρούγκαλο, φωτογραφίζει σύμφωνα με ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης σε νέες μεγάλες μειώσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Εργασίας έχει ετοιμαστεί ο νέος τρόπος υπολογισμού των μερισμάτων, που οδηγεί σε «κούρεμα», που θα κυμαίνεται από 30%-40%.
Ο κ. Κατρούγκαλος πάντως αποφεύγει να ανοίξει τα χαρτιά του για το θέμα, αλλά το πιθανότερο είναι ότι η διάταξη θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή μαζί με το νομοσχέδιο για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση.
Οι δανειστές
Στο Μαξίμου τηρούν στάση αναμονής και δεν ξεχνούν ότι οι δανειστές έχουν ζητήσει λεπτομερή κοστολόγηση και για μέτρα όπως είναι η γενικευμένη χορήγηση της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ.
Ο Αλέξης Τσίπρας ετοιμάζεται να τα παίξει «όλα για όλα», έχοντας ως σύμμαχό του τις ΗΠΑ, που δια του Τζακ Λιού τάχθηκαν υπέρ της γρήγορης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος.
Κυβερνητικά στελέχη τονίζουν ότι υπάρχουν και οι «κόκκινες γραμμές»,
εξηγούν όμως ότι εάν οι θεσμοί ζητήσουν και νέα σκληρά μέτρα, οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες και απρόβλεπτες.
=======================
Πίνακας 1
Υπολογισμός Εφάπαξ
Επικρατέστερο σενάριο
Για τα έτη ασφάλισης:
Έως το 2013: Υπολογισμός με τις ισχύουσες περικοπές
Από το 2014 και μετά: Έντοκη απόδοση εισφορών
========================
Πίνακας 2
Υπολογισμός Εφάπαξ
Εναλλακτικό σενάριο
Έντοκη απόδοση των εισφορών
Για όλα τα έτη του εργασιακού βίου
Πίνακας 3
Υπολογισμός Εφάπαξ
Εναλλακτικό σενάριο
Για τα έτη ασφάλισης:
Έως το 2013: Υπολογισμός με νέα ποσοστά αναπλήρωσης
Από το 2014 και μετά: Έντοκη απόδοση εισφορών
=======================
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Πίνακας 4
Δημόσιος Υπάλληλος με 25ετία – ΠΕ
Αποχώρηση 31/8/ 2013: 25.180 ευρώ
Αποχώρηση 1/9/2013: 17.650 ευρώ (- 30%)
Πίνακας 5
Δημόσιος Υπάλληλος με 35ετία – ΠΕ
Αποχώρηση 31/8/ 2013: 39.900 ευρώ
Αποχώρηση 1/9/2013: 27.930 ευρώ (- 30%)