Σημαίνει, στρέφω το βλέμμα προς τα μέσα και ζυγίζω τις πράξεις μου. Τις δίκες μου πράξεις, όχι του κράτους. Θέλει μεγάλη προσοχή αυτή η λεπτή διαφορά: το κυρίαρχο κράτος είναι πάντα το Άτομο. Κι όταν λέμε κράτος, μιλάμε για μια ατομική ευθύνη που ζυγίζει σε συλλογικό επίπεδο.
Γράφει ο Fatos Malaj*
Αν η ιδέα της Δημοκρατίας στην μεταμοντέρνα μας εποχή έχει ταρακουνηθεί (σε Ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο), είναι γιατί οι αξίες που παραδοσιακά συντηρούσαν τον ανθρώπινο κορμό έχουν διαβρωθεί. Δεν υπάρχει πλέον ευδιάκριτη ιεραρχία, υπάρχει απλώς σύγχυση.
Σίγουρα βιώνουμε ανακατατάξεις στην παιδεία, στην θρησκεία, στην οικογένεια, στις σχέσεις, στον γάμο, στην ίδια μας την ύπαρξη. Ο μεταμοντέρνος κόσμος όπου ορίζεται αποκλειστικά από τον μεταμοντέρνο άνθρωπο, δημιουργεί μια παγκόσμια ιδέα Δημοκρατίας, και προσπαθεί να συγχωνεύσει πολλές κουλτούρες σε μια κοινή Ευρωπαϊκή κουλτούρα. Αυτό είναι και το αγκάθι της σύγχρονης αντίληψης, ότι τίποτα πλέον δεν έχει συγκεκριμένο πρόσωπο, ουσία ή φωνή – οι αξίες μας είναι αλλοιωμένες και συγχωνευμένες σε βαθμό μη αναγνωρισιμότητας. Κοινή γλώσσα, κοινές πεποιθήσεις, κοινό νόμισμα, κοινοί νόμοι, κοινές διαπραγματεύσεις, κοινοί ψήφοι, κτλ. Η συγχώνευση είναι πρακτική αλλά επικίνδυνη γιατί μέσα σε όλα έχει χαθεί η προσωπική ευθύνη.
Εδώ θέλει καθαρή και απλή σκέψη. Ο κάθε άνθρωπος κινείται με βάση όσων ιδεών θεωρεί ότι έχουν κάποια αξία. Η Δημοκρατία είναι μια ιδέα ή μάλλον ένα σύστημα ιδεών. Όταν αυτό το σύστημα συγχωνεύεται σε τέτοιο βαθμό ώστε να αλλοιώνεται και να χάνει την αξία του, ο άνθρωπος παύει να έχει πίστη σε αυτήν την ιδέα. Το αποτέλεσμα είναι η υποτίμηση αξιών που κάποτε συντηρούσαν ιεραρχίες και παρήγαγαν πολιτισμό.
Συνοπτικά, ο Ευρωπαϊκός κόσμος μεγαλώνει και τρέφει παιδιά (εμάς) τα οποία θέλουν να είναι ελεύθερα, να έχουν ίσα δικαιώματα, να ζουν δημοκρατικά, να αντιπροσωπεύονται από ισχυρά πρόσωπα και παράλληλα να έχουν μηδέν προσωπική ευθύνη απέναντι σε οποιαδήποτε καταστροφή ή τραγωδία.
Η Ευρώπη αυτή την στιγμή λειτουργεί σαν μια κλειστή οργάνωση, οχυρωμένη από μια ισχυρή οικονομία. Αν είσαι μέσα, είσαι εντάξει, εάν είσαι απέξω, μάθε να κολυμπάς. Ίσως αυτός να είναι κι ο σύγχρονος ορισμός της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας.
* O Fatos Malaj είναι πρόεδρος της ΜΚΟ «Αρωγή»